مسأله انتخاب تأمین کنندگان در حالت منبع یا یب محیط عدم قطعیت: مدل ها و رویکردهای حل

Transcript

1 فصلنامه مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی واحد سنندج سال نهم / شماره 29 دانشگاه آزاد اسالمی /پایيز 1393 مسأله انتخاب تأمین کنندگان در حالت منبع یا یب محیط عدم قطعیت: مدل ها و رویکردهای حل لیال فضلی )نویسنده مسؤول( دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی صنایع دانشگاه کردستان سنندج ایران leyla.fazli@yahoo.com علیرضا عیدی استادیارگروه مهندسی صنایع دانشگاه کردستان سنندج ایران چندگانه تحت چکیده تمامی فعاليت هاي موجود در یك زنجيره تأمين در جهت تأمين تقاضاي بازار با ارائه ي محصوالت با حداکثر کيفيت حداقل قيمت و در زمان مناسب به مشتریان می باشد. به خاطر نقش اساسی تأمين کنندگان بر معيارهاي هزینه کيفيت سرویس و... در دست یابی به اهداف زنجيره تأمين تأمين کنندگان جزء حيا یت یك سازمان می باشند که می توانند اثرات زیا يد بر عملکرد سازمان داشته باشند. به واسطه ي این اثرات گوناگون به کارگيري تکنيك هاي دقيق و کارا براي ارزیابی و انتخاب تأمين کنندگان و تخصيص سفارش به آنها امري ضروري به نظر می رسد. از اینرو طيف گسترده اي از تکنيك ها براي بررسی مسأله انتخاب تأمين کنندگان توسط محققين متعددي پيشنهاد شده است. بنابراین در این تحقيق ابتدا مسأله و فرآیند انتخاب تأمين کنندگان تشریح می گردد. سپس برخی از تکنيك ها و مطالعات انجام شده براي هر مرحله از فرآیند انتخاب تأمين کنندگان ارائه می گردد. از آنجایی که در دنياي واقعی مسأله انتخاب تأمين کنندگان در عمل اغلب با عدم قطعيت و محدودیت هایی براي خریدار و تأمين کنندگان مواجه می گردد در آخرین مرحله از فرآیند انتخاب تأمين کنندگان تنها برخی تحقيقات انجام شده در زمينه مسأله انتخاب تأمين کنندگان در حالت منبع یا یب چندگانه در محيط عدم قطعيت مطالعه می گردند. نهایتا جمع بندي و پيشنهاداتی براي تحقيقات آینده ارائه می گردد کلمات کليدي: ارزیا یب و انتخاب تأمين کنندگان تخصيص سفارش منبع یا یب چندگانه عدم قطعيت.

2 ( مجله مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسالمی واحد سنندج سال نهم / شماره / 29 پایيز مقدمه هزینهي تأمين مواد اوليه و قطعات ترکيبی از طریق تأمينکننده بخش قابلتوجهی از هزینهي تمام شدهي کاالها را تشکيل میدهد. بهطور متوسط 70 درصد ارزش محصول نهایی کارخانجات را هزینهي خرید مواد خام و خدمات دریافتی از بيرون تشکيل میدهد( 1993 Kiss,.(Ghobadian, Stainer, & این نسبت در شرکتهاي با فنآوري پيشرفته حتی به 80 درصد هم میرسد )1988.)Burton, بنابراین مدیریت تأمينکنندگان میتواند نقش کليدي در کارایی و اثربخشی یك سازمان ایفا کند زیرا میتواند اثر مستقيمی برکاهش هزینه سودآوري و انعطافپذیري شرکت داشته باشد. همچنين به همان مقدار که انتخاب تأمينکنندگان مناسب در تقليل هزینهها مؤثر است و باعث افزایش قدرت رقابت شرکتها میشود انتخاب تأمينکنندگان نامناسب نيز میتواند باعث تنزل موقعيت مالی و عملياتی شرکتها شود. به همين علت به کارگيري تکنيكهاي دقيق و کارا براي مسألۀ انتخاب تأمينکنندگان امري ضروري به نظر میرسد. مسأله انتخاب تأمين کنندگان فرآیند ارزیابی مقایسه و یافتن تأمينکنندگان مناسب است که این تأمينکنندگان قادر به تأمين نيازهاي خریدار با بهترین کيفيت مورد انتظار در مکان مناسب در حجم مناسب و در زمان مناسب باشند. در مواجهه با مسائل انتخاب تأمينکنندگان دو نوع مسأله زیر قابل تعریف میباشد: 1 الف: منبعیابی منفرد : هرکدام از تأمينکنندگان به تنهایی میتوانند تمام نياز خریدار را برآورده سازند که در این حالت مدیریت تنها یك تصميم إتخاذ میکند و اینکه کدام تأمينکننده بهترین است )1998 O'Brien,.)Ghodsypour, & 2 مفهوم منبعیابی منفرد در برگيرنده فلسفه JIT است. مزایاي عمومی منبعیابی منفرد شامل کيفيت باالتر با هزینه نهایی پایين تر براي خریدار است و تأمينکنندگان با سطوح باالتري از همکاري تأمينکننده خریدار مرتبط میشوند ( Berger, Zeng, 2004.)Gerstenfeld, & اگر چه منبعیابی منفرد همکاري و مشارکت بهتري را میپروراند اما با تکيه بر منبعیابی منفرد نيرومندي زنجيره تأمين کاهش مییابد. 3 ب: منبعیابی چندگانه : هرکدام از تأمينکنندگان داراي محدودیتهایی مانند: ظرفيت توليدي کيفيت محصول و... هستند بنابراین هيچکدام از تأمينکنندگان به تنهایی قادر نيستند که تمامی احتياجات خریدار را برآورده سازند. در این حالت بيشتر از یك تأمينکننده باید انتخاب شود. در نتيجه مدیریت باید دو تصميم أخذ کند: اول آنکه کدام تأمينکنندگان بهترین هستند و دوم آنکه از هر یك از تأمينکنندگان انتخابی چه مقدار باید خریداري کرد )1998 O'Brien, Ghodsypour, & اجتناب از ریسك تکيه بر یك تأمينکننده آزادي براي انتخاب بهترین از تمامی تأمينکنندگان و قدرت چانهزنی بيشتر از مزایاي منبعیابی چندگانه است )2008.)Wadhwa, بعالوه سروکار داشتن با چندین تأمينکننده احتماال مستلزم صرف زمان طوالنیتري در مذاکره است و در عوض ممکن است برنامههاي توليدي را به تأخير انداخته یا آنها را مختل کند )2004 al.,.)berger et همچنين مسائل انتخاب تأمينکنندگان میتوانند به دو نوع دیگر نيز تقسيمبندي گردند: 1. مسائلی که شامل مدیریت موجودي اقالم خریداري شده نمیباشند. در این مدلها تنها یك بار سفارشدهی در افق 4 برنامهریزي صورت میگيرد. این مسائل مسائل تك دورهاي ناميده میشوند. 2. مسائلی که شامل مدیریت موجودي اقالم خریداري شده میباشند. در این مسائل در افق برنامهریزي چندین بار سفارش دهی صورت میگيرد. عالوه بر تعيين ميزان سفارش به تأمينکننده )تأمينکنندگان( در هر بار سفارشدهی زمانبندي سفارشات 5 نيز میتواند صورت گيرد. این مسائل مسائل چند دورهاي ناميده میشوند )2007 Hassini,.)Aissaoui, Haouari, & اگرچه حل مسأله انتخاب تأمينکنندگان چند دورهاي مشکل است اما منافع بألقوه حل چنين مسائلی بسيار است. یکی از بزرگترین مزایاي در نظر گرفتن مسأله انتخاب تأمينکنندگان چند دورهاي این است که خریدار میتواند توازن بين هزینهه يا سفارش نگهداري و... را بررسی کند )2008.)Wadhwa, 1 Single Sourcing 2 Just In Time 3 Multi Sourcing 4 Single period 5 Multi period

3 99 مسأله انتخاب تأمين کنندگان در حالت منبع یا یب چندگانه تحت محيط عدم قطعيت: مدل ها و رویکردهاي حل همانگونهکه توسط )2001( De boer, Labro, & Morlacchi گزارش داده شده است چندین مرحله تصميمگيري فرآیند انتخاب تأمينکنندگان را تشکيل میدهند که این چارچوب مبناي کار براي مرور ادبيات موضوع خواهد بود. این مراحل تصميم گيري به شرح زیر میباشد: مرحله 1 تعریف مسأله: با توجه به کوتاه بودن چرخه عمر محصول جستجو برای تأمینکنندگان جدید بهعنوان یک اولویت همیشگی برای شرکتها بهمنظور ارتقاء تنوع و نوع شناسی محدودهی محصوالتشان است. بدین ترتیب تصمیمگیرندگان با شرایط خرید مختلف که منجر به تصمیمگیریهای مختلف میشوند روبرو میگردند. در نتیجه بهمنظور ایجاد انتخاب صحیح فرآیند خرید میبایست با پیدا کردن دقیقا چیزی که ما میخواهیم از طریق انتخاب یک تأمینکننده بهدست آوریم شروع شود. بنابراین این مرحله تعیین اینکه مسأله نهایی چیست و چرا انتخاب یک یا بیشتر تأمینکنندگان به نظر میرسد بهترین راه برای انجام آن باشد را شامل میشود ( ;2001 al., De boer et.)aissaoui et al., 2007 در این مرحله براي مسأله انتخاب تأمينکنندگان در هيچ یك از پایگاههاي اطالعاتی در دسترس هيچ مقالهاي دیده نشد. مرحله 2 تعيين معيارهاي ارزیابی تأمينکنندگان: هدف از انتخاب شناسایی تأمينکنندگان با باالترین پتانسيل براي رفع نيازهاي شرکت بهطور سازگار و با هزینهي قابل قبول میباشد. بهطور کلی در تصميمات مربوط به انتخاب تأمينکنندگان دو موضوع از اهميت ویژه برخوردار هستند. یکی اینکه چه معيارهایی باید استفاده شود و دیگر اینکه چه روشهایی را براي مقایسه تأمينکنندگان باید بهکار رود. آناليز این دو موضوع در انتخاب تأمينکننده توجه بسياري از دانشگاهيان و مدیران خرید را از دهه 1960 جلب کرده است. نکته مهمی که باید در نظرگرفت این است که معيارهاي انتخاب تأمينکننده براي این است که دانسته شود آیا تأمينکننده نياز ما را به درستی تأمين میکند و با استراتژي فناوري و تأمين سازمان هماهنگ است. در دیدگاه کالسيك که تا به حال در ارتباط با مسأله انتخاب تأمينکنندگان ارائه شده معيارها و فاکتورهایی در نظر گرفته شدند. در واقع ورودي ارزیابی تأمينکنندگان همين معيارها و فاکتورها میباشند و خروجی آن رتبهبندي تأمينکنندگان است که با استفاده از آن میتوان به انتخاب تأمينکنندگان پرداخت. فاکتورهاي مختلفی که تاکنون توسط نویسندگان مقاالت در نظر گرفته شده است اغلب بر اساس تجارب خریداران در ارتباط با تأمينکنندگان ارائه شده است. انتخاب معيارهاي ارزیابی تأمينکنندگان وابسته به نوع محصول و شرایط مسأله است )1982 Shaughnessy, )Lehman, & O و ممکن است از یك فرهنگ به فرهنگ دیگر متفاوت باشد( 1991 Takeishi,.(Cusumano, & بر اساس یك تحقيق بنيادي که توسط Dickson در سال 1966 انجام گرفت 23 معيار مهم و پر استفاده درانتخاب تأمين کنندگان از ميان 50 فاکتور مجزا شناسایی شد. Dickson معيارها را بر حسب اهميت رتبهبندي کرد. این معيارها مستقل از نوع محصول میباشند. بر این اساس کيفيت کاال تحویل به موقع عملکرد مناسب محصول گارانتی کاال قيمت کاال و قابليتهاي فنی آن و ظرفيت توليد فروشنده بهعنوان مهمترین عوامل شناسایی شدند. همچنين Weber, Current, & Benton (1991) در یك مرور جامع در این زمينه 74 مقاله که معيارهاي گزینش تأمينکننده در محيط توليد و فروش را مورد بررسی قرار داده بودند برحسب معيارهاي Dickson دستهبندي کردند. al. Weber et به استناد بررسی 74 مقاله دریافتند که بيش از 63 درصد مقاالت موضوع انتخاب فروشنده را درمحيط چندمعياره مدنظر قراردادهاند. al. Weber et با مطالعهي 74 مقاله به این نتيجه رسيدند که کيفيت تحویل و قيمت خالص در اولویت نخست و دراولویت بعدي تسهيالت و تأسيسات توليد موقعيت جغرافيایی وضعيت مالی و ظرفيت قرار میگيرند. جدول )1( خالصهاي از برخی مطالعات انجام شده در تعيين معيارهاي ارزیابی تأمينکنندگان را ارائه میدهد.

4 مجله مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسالمی واحد سنندج سال نهم / شماره / 29 پایيز جدول شماره) 1 (: خالصهاي از تحقيقات انجام شده در زمينهي تعيين معيارها مراجع Vokurka, Choobineh, & Vadi (1996( Dulmin, & Mininno (2003( Lin, & Chen (2004( Lin, Chiu, & Chu (2006( Xia, & Wu ( 2007( Kannan et al. (2008) Van der Rhee, Verma, & Plaschka (2009( Wu, & Barnes (2010( Chen (2011( Liao et al. (2012( تکنیکها 6 سيستم خبره فازي 7 پرومته یك چارچوب فازي شاخص چابکی فازي 8 تحليل سلسله مراتبی 9 مدلسازي ساختار تفسيري 10 آناليز انتخاب گسسته بهينهسازي و تئوري دمپستر شافر 11 آناليز قوتها ضعفها فرصتها و تهدیدها دلفی و گروه اسمی مرحله 3 تعيين صالحيت اوليهي تأمينکنندگان: تعيين صالحيت اوليهي تأمينکنندگان بألقوه شامل یك روند کاهش مجموعهي تمام تأمينکنندگان به یك مجموعهي کوچکتر از تأمينکنندگان قابلقبول است. این فرآیند ممکن است در بيش از یك مرحله انجام شود. با این حال اولين قدم هميشه از تعریف و تعيين مجموعهاي از تأمينکنندگان قابل قبول تشکيل شده است در حالیکه ممکن است گامهاي بعدي بهمنظور کاهش تعداد تأمينکنندگان درنظرگرفته شده بهکار رود. درنتيجه اساسا تعيين صالحيت اوليهي تأمينکنندگان بألقوه طبقهبندي فرآیند بهجاي رتبهبندي فرآیند است. با این حال تفاوت دقيق و در عين حال مهم بين طبقهبندي و رتبهبندي اغلب در ادبيات )خرید( به صراحت ایجاد نشده است (2001 al.,.)de boer et طبق تحقيقات به عمل آمده یکی از اساسیترین قدمها در مدیریت تأمينکنندگان تقليل تأمينکنندگان است Trent, Monczka, (1998 Handfield, &(. تقليل تأمينکنندگان میتواند از جنبههاي زیر داراي اهميت باشد: 1. تقليل هزینه کل محصول توليد شده 2. خرید از بهترین تأمينکنندگان 3. استفاده از تمامی امکانات تأمينکنندگان 4. هزینه کمتر مدیریت تأمينکنندگان و توانایی اجراي سياستهاي پيشرفته خرید 5. توان ایجاد توسعه تأمينکنندگان )2004.(Razmi et al., به منظور تعيين تعداد تأمينکنندگان )2000( Weber, Current, & Dessai با استفاده از مدل تحليل پوششی داده 14 ها رویکردي را ارائه نمودند. آنها ابتدا جوابهاي کاراي یك مسأله برنامهریزي چندهدفه را با تغيير اوزان توابع هدف آن و به ازاي تعداد فروشندگان متفاوت بهدست آوردند. سپس با استفاده از مقادیر توابع هر یك از این جوابهاي کارا بهعنوان ورودي مدل تحليل پوششی داده تعداد تأمينکنندگان مورد نظر را که ميانگين کارایی مدل تحليل پوششی دادههاي آنها ماکزیمم بود تعيين نمودند. )2003( Talluri, & Narasimhan اظهار داشتند که روشهاي ارزیابی چند معياره فروشنده مانند تحليل پوششی داده در درجهي اول بر ارزیابی فروشندگان بر اساس نقاط قوت و ضعف خود بهمنظور ترکيب ضعفهایشان در فرآیند انتخاب تکيه کردهاند. این محققين یك رویکرد مبتنی بر روشهاي حداقل حداکثر بهرهوري که مقادیر تغييرپذیري عملکرد فروشنده را تخمين میزند پيشنهاد نمودند. سپس یك روش ناپارامتري آماري در شناسایی گروههاي تأمينکننده همگن براي انتخاب مؤثر استفاده میگردد. همچنين )2006( Sarkar, & Mohapatra نشان دادند که کاهش فضاي راهحل براي انتخاب 6 Fuzzy Expert System 7 Promethe 8 Analytic Hierarchy Process 9 Interpretive Structural Modeling 10 Discrete Choice Analysis 11 Strengths Weaknesses Opportunities Threats Analysis 12 Delphi 13 Nominal Group 14 Data Envelopment Analysis

5 101 مسأله انتخاب تأمين کنندگان در حالت منبع یا یب چندگانه تحت محيط عدم قطعيت: مدل ها و رویکردهاي حل شریك الزمهي ارتباط نزدیکتر با شرکا است. آنها از دو عامل عملکرد و قابليت براي ارزیابی تأمينکنندگان با هدف کاهش تعداد آنها بهره جستند. به دليل ابهام موجود در مشخصات تأمينکنندگان از یك رویکرد مجموعههاي فازي براي رتبهبندي تأمينکنندگان و کاهش تعداد آنها استفاده کردند. در تحقيقات (2009) Wu براي ارزیابی عملکرد تأمينکنندگان یك مدل 15 ترکيبی با استفاده از تحليل پوششی داده درخت تصميم و شبکههاي عصبی پيشنهاد گردید. الگوریتم پيشنهادي او از دو ماژول تشکيل میشود: ماژول یك از مدل تحليل پوششی دادهها براي طبقهبندي تأمينکنندگان به گروههاي کارا و ناکارا استفاده می 16 نماید. بر مبناي درخت تصميم و شبکه عصبی ماژول دو یك ماژول طبقهبندي یا رگرسيون است. بهطور مختصر برخی تحقيقات انجام شده در این زمينه در جدول )2( آورده شده است. جدول مراجع شماره )2(: خالصهاي از تحقيقات انجام شده در زمينۀ تعيين صالحيت اوليهي تأمينکنندگان بألقوه تکنيكها رضایت بخشی شمول لکسيکوگرافی Hwang, & Yoon (1981) مدلهاي طبقهبندي Timmerman (1986) 17 استدالل موردگرا و شبکه عصبی مصنوعی Choy, Lee, & Lo (2002) 18 تحليلپوششیدادهها و مدل بازي دو به دو Talluri, & Baker (2002) 19 کارایی متقاطع Talluri, & Narasimhan (2004) آناليز خوشهبندي Bottani, & Rizzi (2008) سيستم خبره (2007) al. Yigin et تحليل سلسله مراتبی تحليل پوششی دادهها و شبکهعصبی Ha, & Krishnan (2008) استدالل موردگراي فازي (2009) O Brien Faez, Ghodsypour, & 20 شبکه عصبی مصنوعی بر پایه تابع اساسی شعاعی Luo et al. (2009) تحليل پوششی دادههاي ارتقایافته Wu, & Blackhurst (2009) ارائه شده توسط (1955) Simon مدل رفتاري انتخاب منطقی Chamodrakas, Batis, & Martakos (2010) 22 الگوریتم کا مينز انجماد شبيهسازي شدهي ژنتيك Che (2010) تحليل پوششی دادهها با در نظرگيري همزمان خروجیهاي نامطلوب و دادههاي مبهم Saen (2010) ارائه شده توسط (2008) Mendoza, Santiago, & Ravindran ال پی متریك 2011) ( Abouali Fors, Harraz, & Seifbarghy, Pourebrahim Gilkalayeh, & Alidoost (2011) Zeydan, Çolpan, & Çobanog (2011) 24 تکنيك برنامهریزي آرمانی لگاریتمی دو مرحلهاي ارائه شده توسط Wang, Yang, & Xu (2005) 25 تحليل سلسله مراتبی فازي تحليل پوششی دادهها و تاپسيس فازي ادامه جدول )2( تکنيكها مراجع یك تکنيك جدید پيشنهادي بر پایۀ استدالل مورد گرا (2011) Yu Zhao, & 26 تحليل سلسله مراتبی فازي نقشه خود سازمانده )یك شبکه عصبی( و تاپسيس Azadnia et al. (2012) 15 Decision Tree 16 Regression 17 Artificial Neural Network 18 Pair Wise Efficiency Game 19 Cross Efficiencies 20 Radial Basis Function Artificial Neural Network 21 Behavioral Model of Rational Choice 22 Genetic Simulated Annealing K Means Algorithm 23 L p metric 24 Two Stage Logarithmic Goal Programming Method 25 Fuzzy Technique for the Order Preference by Similarity to Ideal Solution 26 Self Organizing Map

6 مجله مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسالمی واحد سنندج سال نهم / شماره / 29 پایيز تحليل پوششی دادهها با مقایسات زوجی آناليز اجزاء اصلی اصالح یافته و تحليل پوششی Fazli (2013) 28 دادهها آناليز تشخيص تحليل تکنيك شمول (2014) Tavasszy Rezaei, Fahim, & 29 تحليل سلسله مراتبی و توابع زیان تاگوچی Azizi, Yarmohammadi, & Yasini (2015) 30 الگوریتم رشد FP TD Kuo et al. (2015) و آناليز خوشه بندي تحليل سلسله مراتبی Stojanov, & Ding (2015) مرحله 4 انتخاب نهایی تأمينکننده )تأمينکنندگان(: در این مرحله تأمينکننده )تأمينکنندگان( نهایی شناسایی و سفارشات در ميان آنها با در نظرگيري محدودیتهاي سيستم و معيارهاي کمی و یا کيفی اختصاص داده میشود. به دليل محدودیتها و شرایط تأمينکنندگان و خریدار و از آنجا که یکی از چالشهاي پيشرو براي تصميمگيري عدمقطعيت در پارامترها است به همين دليل لزوم کار بر روي مسأله انتخاب تأمينکنندگان در حالت منبعیابی چندگانه تحت عدمقطعيت دو چندان میگردد. بنابراین در ادامه تنها به چندگانه تحت شرایط عدمقطعيت پرداخته میشود. در تحقيقات (2004) Degraeve, Labro, & Roodhooft یك مدل ریاضی بهمنظور انتخاب تأمينکنندگان یك خدمت یا سرویس به همراه تخفيف ارائه و بهطور همزمان سهم بازار هر یك از تأمينکنندگان نيز تعيين میگردد. روش بهکار رفته در 31 مقاله آنها بر مبناي جمعآوري اطالعات مالکيت هزینهي کل تمامی هزینههاي مرتبط با فرآیند خرید را از طریق زنجيرهي ارزش کل محاسبه میکند. کيفيت بودجه و تقاضا بهصورت متغير فازي در مسأله بهکار گرفته شدهاند. با در نظرگرفتن مسأله انتخاب تأمينکنندگان در محيط فازي ) 2007 al., ( Chini Forooshan et یك مدل برنامهریزي 32 خطی چند هدفه با اهداف حداقلسازي برگشتیها و هزینه خرید و حداکثر سازي کيفيت محصوالت خریداري شده و 33 محدودیتهاي تقاضا و ظرفيت تأمين تقاضارا ارائه نمودند. در این مقاله یك مدل به نام برنامهریزي سازشی بازهاي که ترکيبی از روش برنامهریزي سازشی و برنامهریزي بازهاي میباشد پيشنهاد گردید. تمامی پارامترها در اهداف بهصورت بازهاي در نظر گرفته شدهاند. 34 در سال (2007 Zou, (Guan, Jin, & یك مدل برنامهریزي احتمالی عدد صحيح مختلط چند هدفه را براي مسأله انتخاب تأمين کنندگان چندین کاالیی با تقاضاي احتمالی ارائه نمودند. مطابق ساختار خاص این مدل پيشنهادي یك رویکرد حل دو 35 مرحلهاي پيشنهاد گردید. در مرحله اول با استفاده از تکنيك مدل برنامهریزي محدودیت شانسی مدل به صورت قطعی تبدیل 36 گردید. سپس در مرحله دوم با استفاده از مدل برنامهریزي چندهدفهي فازي وزن داده شده مدل معادل قطعی ارائه شده در مرحلهي اول حل شد. 37 طی تحقيقات (2007 Ayobi, ( Mehdizadeh, & تکنيك حداقل مربعات لگاریتمی و مدل برنامهریزي خطی چندفهي فازي با محدودیتهاي حداقل و حداکثر مقدار سفارش زمان دیرکرد تحویل تعداد کاالهاي معيوب و تعداد کمبود کاال براي تخصيص سفارش به تأمينکنندگان استفاده گردید. با استفاده از تکنيك حداقل مربعات لگاریتمی وزن معيارها بهصورت عدد 38 فازي مثلثی تخمين زده شد. سپس این اوزان تخمين زده شده بهعنوان ضرایب یکی از اهداف مدل برنامهریزي ارائه شده بهکار 27 Data Envelopment Analysis with Paired Comparisons Improved Principal Components Analysis 28 Data Envelopment Analysis Discriminant Analysis 29 Taguchi Loss Function 30 Top Down FP Growth Algorithm 31 Total Cost Ownership 32 Multi Objective Linear Programming Model 33 Inteval Compromise Programming 34 Multi Objective Mixed Integer Stochastic Programming Model 35 Chance Constrained Programming 36 Weighted Fuzzy Multi Objective Programming Model 37 Logarithmic Least Squares Method 38 Triangular Fuzzy Number

7 103 مسأله انتخاب تأمين کنندگان در حالت منبع یا یب چندگانه تحت محيط عدم قطعيت: مدل ها و رویکردهاي حل گرفته شدند. همچنين آنها از مدل (1978) Zimmermann و تکنيك )1992) Lai, & Hwang براي حل مدل برنامه ریزي پيشنهادي بهره بردند. یك متدولوژي تصميمگيري چند معياره را (2007) Nukala, & Gupta با استفاده از توابع زیان تاگوچی تحليل سلسله مراتبی و برنامهریزي خطی عدد صحيح چندهدفهي فازي براي مسأله منبعیابی چندگانه ارائه نمودند. مدل Zimmermann (1978) در حل این مدل برنامهریزي بهکار گرفته شد. یك مسأله انتخاب تأمينکنندگان که خریدار با عملکردهاي تصادفی تأمينکنندگان و تقاضاي تصادفی مشتري روبرو میگردد 39 توسط (2007) Yang, Yang, & Abdel Malek بهصورت برنامهریزي غيرخطی فرموله گردید. در این مدل فرض بر 40 به حداقل رساندن هزینههاي کل به عنوان هدف واحد است و این مدل از طریق ترکيب دو تکنيك جستجوي نيوتن و مجموعۀ 41 مجموعۀ فعال حل میگردد. یك مدل برنامهریزي غيرخطی عددصحيح مختلط با تقاضاي احتمالی براي مسأله منبعیابی چندگانه توسط al. Awasthi et )2009( پيشنهاد داده شد. سپس بر پایه ویژگیهاي مسأله مورد بحث در مقاله یك الگوریتم سریع و ساده بهمنظور حل مدل برنامهریزي ارائه شده پيشنهاد گردید. یك مدل دو مرحلهاي توسط ) 2009 al., ( Faez et ارائه گردیده است. در مرحله اول با استفاده از استدالل مبتنی بر مورد فازي تأمينکنندگان با صالحيت انتخاب گردیدند. در مرحله دوم یك مدل برنامهریزي خطی چندهدفهي عددصحيح مختلط با پارامتر فازي درصد زمان تحویل به موقع بهمنظور تعيين مقدار سفارش بهينه به تأمين کنندگان با صالحيتی که در مرحله اول 42 تشخيص داده شدهاند ارائه گردید. سپس با استفاده از ديفازي سازي این پارامتر فازي و روش مجموع وزندهی این مدل برنامهریزي حل میگردد. توسط )2010 Vasant, Díaz Madroñero, Peidro, & )یك مدل برنامهریزي خطی چند هدفه فازي ارائه گردید. al. Díaz Madroñero et بهمنظور رفع مشکل حل این مدل از توابع عضویت S Curve اصالح شده و تکنيك ارائه شده توسط )2008 Torabi, )Hassini & بهره گرفتند. طی تحقيقات (2010 Razmi, ( Maghool, & به منظور تسهيل در فرآیند تصميمگيري در خصوص انتخاب تأمينکنندگان و تخصيص سفارش به آنها یك مدل برنامهریزي خطی عدد صحيح مختلط چندهدفه در محيط فازي و با در نظرگرفتن تخفيف 43 ارائه گردید. سپس آنها این مدل را با استفاده از تکنيك ميانگين وزن داده شده و مدل ارائه شده توسط Lai, & Hwang ( 1992 )به یك مدل قطعی تبدیل مینمایند. از آنجاییکه این مدل معادل قطعی یك مدل برنامهریزي چندهدفه میباشد به منظور تسهيل در حل آن از مدل ارائه شده توسط )2008 Torabi, )Hassini & و هر یك از تکنيكهاي Reservation level driven tchebycheff procedure, Augmented constraint بهصورت جداگانه بهره بردند. در مقالهي ارائه شده توسط (2011 Ravindran, Bilsel, & )یك مدل منبعیابی چندکاال که تقاضا ظرفيت تأمينکنندگان هزینهي سفارشدهی و هزینهي حملو نقل داراي توزیع نرمال میباشند در نظر گرفته شد. آنها مسأله را با استفاده از برنامهریزي صفر و یك مختلط خطی چند هدفه با سه تابع هدف حداکثرسازي کيفيت حداقلسازي زمان تحویل و حداقلسازي هزینه حل نمودند. در این مقاله از برنامهریزي محدودیت شانسی و تکنيك مدل ارزش مورد انتظار و برنامهریزي آرمانی غيرمتقابل به منظورآسانسازي حل مدل برنامهریزي پيشنهادي بهره گرفته شد. 39 Nonlinear Programming 40 Newton Search 41 Active Set Method 42 Weighted Sum Method 43 Weighted Average Method 44 Expected Value Model 45 Non Preemptive Goal Programming

8 مجله مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسالمی واحد سنندج سال نهم / شماره / 29 پایيز طی تحقيقات (2011 Zabinsky, )Li, & در مقالهاي با عنوان عدماطمينان در یك مسأله انتخاب تأمينکننده به موضوع انتخاب تأمينکننده استوار با رویکرد برنامهریزي احتمالی پرداخته شد. آنها بيان میکنندکه انتخاب تأمينکننده یك تصميم استراتژیك مهم در حوزه طراحی زنجيره تأمين میباشد. در این تحقيق براي تدارک یك کاال یك مدل برنامهریزي احتمالی دو مرحلهاي و یك مدل برنامهریزي محدودیت شانسی ارائه شده است که هدف آن تعيين مجموعههاي حداقلی از تأمينکنندگان و تعيين مقدار سفارش با لحاظ نمودن تخفيفهاي مقداري است و هر دو مدل به صورت برنامهریزي خطی عدد صحيح مختلط فرمولبندي میگردند. هردو مدل داراي چندین هدف هستند و تالش میکنند بين تعداد اندکی از تأمينکنندگان و ریسك عدم تأمين تقاضا تعادل ایجاد کنند. تقاضا و ظرفيت تأمين کننده احتمالی در نظر گرفته شدهاند. روش constraint براي توليد راهحلهاي بهينه پارتو استفاده میگردد. مدل دو مرحلهاي که مرحله اول با استفاده از تکنيك برنامهریزي آرمانی لگاریتمی دو مرحلهاي به تعيين تأمينکنندگان با صالحيت میپردازد و در مرحله دوم یك مدل برنامهریزي چندهدفه عددصحيح مختلط خطی تحت شرایط تقاضاي فازي و تخفيف بهمنظور تخصيص سفارش به تأمينکنندگان صالحيتدار شناسایی شده در مرحله اول فرموله میگردد توسط 46 al.,2011) )Seifbarghy et ارائه گردید از مدل مجموع وزن داده شده بهمنظور حل مدل ارائه شده در مرحله دوم بهره بردند. براي مسأله انتخاب تأمينکنندگان براي چندین کاال (2011) Xu, & Yan یك مدل برنامهریزي عددصحيح خطی چندهدفه 47 ارائه دادند بهطوريکه قيمت و تقاضا یك پارامتر فازي دو سطحی میباشند. آنها از تکنيك r cut تعریف شده توسط 48 (1978) Zadeh و مدل )2006( Liu, & Xu بهمنظور تبدیل عدد فازي دوسطحی به یك عدد فازي ذوزنقهاي و برنامه 49 ریزي محدودیت شانسی و الگوریتم بهينهسازي ازدحام ذرات به منظور حل مدل ارائه شده استفاده نمودند. 50 یك مدل برنامهریزي چندهدفهي خطی محدودیت شانسی با ضرایب تصادفی دوگانه را )2011( Xu, & Ding براي یك مسأله انتخاب تأمينکنندگان ارائه دادند. آنها با استفاده از تکنيك Pr Pr Constrained Multiobjective Programming Model یك فرم معادل قطعی براي این مدل برنامهریزي پيشنهاد نمودند. از آنجایی که مدل معادل قطعی 51 یك مدل چندهدفه میباشد براي حل آن ازتکنيكهاي برنامهریزي آرمانی ترتيبی متقابل و الگوریتم بهينهسازي ازدحام ذرات و الگوریتم انجماد شبيه سازي شده استفاده نمودند. همچنين یك الگوریتم به نام الگوریتم ژنتيك بر پایه شبيهسازي تصادفی 52 دوگانه را نيز براي حل این مدل معادل چند هدفه ارائه نمودند که نشان داده شد این تکنيك نتایج بهتري نسبت به دو الگوریتم ازدحام بهينه سازي ذرات و انجماد شبيه سازي بهدست میآورد. یك مدل برنامهریزي غيرخطی صفر و یك مختلط با تقاضاي احتمالی و با محدودیتهاي سطح خدمت و بودجه را (2011) al. Yangبراي et مسأله منبعیابی چندگانه چندکاالیی ارائه نمودند. آنها از الگوریتم ژنتيك به منظور بهدست آوردن حل بهينه مدل ارائه شده استفاده نمودند. در تحقيقات ارائه شده توسط (2011 Zhang, )Zhang, & یك مدل برنامهریزي غيرخطی صفر و یك مختلط با تقاضاي احتمالی براي به حداقل رساندن هزینه کل شامل هزینههاي: انتخاب خرید نگهداري و کمبود توسعه داده شد. مدل آنها ریسك تأمين و تخفيف قيمت بر اساس مقدار سفارش را نادیده میگيرد. سپس آنها یك الگوریتم شاخه و کران براي حل این مدل بهکار گرفتند. 46 Weighted Additive Model 47 Bifuzzy 48 Trapezoidal Fuzzy Numbers 49 Particle Swarm Optimization 50 Birandom 51 Interactive Sequential Goal Programming Method 52 Genetic Algorithm Based on Birandom Simulation

9 105 مسأله انتخاب تأمين کنندگان در حالت منبع یا یب چندگانه تحت محيط عدم قطعيت: مدل ها و رویکردهاي حل یك مدل برنامهریزي غيرخطی چندهدفهي عدد صحيح مختلط فازي به همراه تخفيف توسط )2011( Wei, & Xu ارائه 53 گردید. در این مدل رتبه هر یك از تأمينکنندگان بهصورت یك پارامتر فازي احتمالی در نظر گرفته شده است. همچنين به 54 منظور تسهيل در حل این مدل پيشنهادي یك مدل معادل قطعی با استفاده از تکنيك Fu Ra DCM را ارائه نمودند. سپس این مدل معادل قطعی با استفاده از الگوریتم فرا ابتکاري بهينهسازي ازدحام ذرات بهبود یافته بر مبناي شبيهسازي تصادفی 55 فازي حل میگردد. یك مدل دو مرحلهاي را (2012 Zhang, ( Hassanzadeh & پيشنهاد نمودند. در مرحله اول یك چارچوب براي انتخاب معيارهاي تأمينکننده در لجستيك معکوس پيشنهاد شده است. عالوه بر این یك روش فازي براي ارزیابی تأمينکنندگان براساس معيارهاي کيفی طراحی شده است. در مرحله دوم برنامهریزي خطی چندهدفه مختلط عددصحيح ارائه گردید. حل مدل توسط روش ال پی متریك با نرم یك انجام میپذیرد. وزن اهداف با استفاده از تکنيك تحليل سلسله مراتبی فازي برآورد گردید. در مقاله ارائه شده توسط (2012 al., Liao et )یك مدل ترکيبی جدید با استفاده از تاپسيس و برنامهریزي خطی صفر و یك 56 مختلط چندهدفه که برخی پارامترهاي توابع آن بهصوررت عدد فازي بازهاي میباشند براي منبعیابی چندگانه ارائه شده است. 57 آنگاه از تکنيك برنامهریزي آرمانی چندبخشی بهمنظور حل مدل برنامهریزي استفاده گردید. آنها همچنين از تکنيك دلفی و تکنيك گروه اسمی بهمنظور تعيين معيارها بهره گرفتند. تأمينکنندگان ممکن است داراي تأخير در تحویل کاال باشند. بنابراین Mobtaker, 2012 ) دو مدل با لحاظ دیرکرد تحویل در مسأله منبعیابی چندگانه تحت عدم قطعيت را ارائه نمود. در مدل اول خریدار در صورت دیرکرد تحویل جریمهاي براي تأمين کننده در نظر میگيرد. بدینمنظور یك مدل برنامهریزي خطی صفر و یك مختلط احتمالی ارائه میگردد و به منظور حل این مدل که یك مدل NP hard است دو الگوریتم حل هيورستيك پيشنهاد میگردد. در مدل دوم خریدار در صورت دیرکرد تحویل مقدار سفارش از تأمينکننده را کاهش میدهد. در این مدل نيز یك مدل برنامهریزي خطی صفر و یك مختلط احتمالی ارائه میگردد و بهمنظور حل این مدل که یك مدل NP hard است یك الگوریتم حل هيورستيك پيشنهاد میگردد. استراتژي قيمتگذاري را (2012) Yan, Ji, & Wang در منبعیابی چندگانه تحت محيط احتمالی با استفاده از یك برنامه ریزي ریاضی تك هدفه در نظر گرفتند. 58 درتحقيقات (2012 Lin, ( Yu, Goh, & بادر نظرگرفتن پنجرهي زمانی نرم در منبعیابی چندگانهي چندکاالیی یك مدل برنامهریزي چندهدفهي خطی صفر و یك مختلط با ظرفيت فازي تأمينکنندگان ارائه گردید. آنها از تکنيك ميانگين وزن داده شده و مدل مجموع وزن داده شده بهمنظور تسهيل در حل مدل پيشنهادي و تکنيك تحليل سلسله مراتبی فازي بهمنظور تعيين وزن اهداف و محدودیتهاي فازي استفاده نمودند. با درنظرگيري مسأله منبعیابی چندگانه (2012 Arikan, )یك مدل برنامهریزي خطی عددصحيح چندهدفه با تقاضاي فازي 59 را ارائه نمود. سپس بهمنظور حل این مدل یك تکنيك بر پایه تکنيك حداکثر حداقل ارتقا یافتۀ ارائه شده توسط & Lai, )1996 Hwang,1993( را پيشنهاد نمود. یك موضوع مهم در ارزیابی تأمينکنندگان که خریدار را درگير میسازد تعيين مقدار بهينه سفارش میباشد. از اینرو (2013 Seifbarghy, ( Esfandiari, & یك مدل برنامهریزي عددصحيح غيرخطی چندهدفهي احتمالی در حضور تخفيف را پيشنهاد نمودند. آنها این مدل را با استفاده از تکنيك الپی متریك با نرم یك به یك مدل تكهدفه تبدیل مینمایند 53 Fuzzy Random 54 Fuzzy Random Dependent Chance Model 55 Modified Particle Swarm Optimization Program Based on Fuzzy Random Simulation 56 Interval Fuzzy Number 57 Multi Segment Goal Programmin 58 Soft Time Window 59 Augmented Max Min Model

10 مجله مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسالمی واحد سنندج سال نهم / شماره / 29 پایيز سپس بهمنظور حل این مدل معادل تك هدفه دو الگوریتم حل بهکارگرفتند که یك الگوریتم حل الگوریتم فرا ابتکاري ژنتيك و دیگري الگوریتم فراابتکاري انجماد شبيه سازي شده میباشد. به منظور ارزیابی تأمينکنندگان (2014 Saputro, Daneshvar Rouyendegh and )از تکنيك تاپسيس فازي استفاده نمودند. آنگاه این رتبههاي تخمين زده شده بهعنوان پارامترهاي یکی ازاهداف در مدل برنامهریزي خطی عدد صحيح چندهدفه اي پيشنهادي درنظر گرفته میشوند. بهمنظور تسهيل در حل مدل برنامهریزي ارائه شده تکنيك برنامهریزي آرمانی چندگزینه 60 اي بهکار گرفته میشود. در تحقيقاتشان (2014 al., (2014) Jin et عالوه بر انتخاب تأمينکنندگان و تخصيص سفارش به آنها براي چندین کاال مکانیابی تسهيالت را نيز در نظر گرفتند. بدین منظور آنها یك مدل برنامهریزي غيرخطی احتمالی را پيشنهاد نمودند که به 61 منظور سادهسازي حل آن از الگوریتم جستجوي ممنوعه و تکنيك تخصيص همه یا هيچ بهره بردند. در مقالهاي تحت عنوان "یك مدل برنامهریزي احتمالی چندهدفه براي تخصيص سفارش تحت عدم قطعيت تأمين" Liu, (2014) Li, & Li یك مدل برنامهریزي چندهدفهي احتمالی عدد صحيح مختلط چندکاالیی را ارائه نمودند. آنها از مدل برنامهریزي محدودیت شانسی و مدل برنامهریزي آرمانی غيرمتقابل بهبود یافته براي رفع مشکل حل مدل برنامهریزي پيشنهادي بهره برند. در مقاله اي تحت عنوان "یك سيستم پشتيبانی تصميم براي انتخاب تأمين کننده و تخصيص سفارش در محيطه يا احتمالی چند سهامدار و چند معياره" که توسط al. (2014) Scott et ارائه گردیده است با استفاده از تکنيكهاي تحليل سلسله مراتبی 62 گسترش عملکرد کيفی و الگوریتم بهينهسازي محدودیت شانسی به تخصيص سفارش به تأمينکنندگان پرداخته میشود. با استفاده از تکنيك تحليل سلسله مراتبی فازي و یك مدل برنامهریزي خطی عدد صحيح مختلط & Ayhan, Batuhan (2015) Selcuk Kilic به ارائه مدلی تحت شرایط تخفيف و چند محصول براي انتخاب تأمينکنندگان مناسب و تخصيص سفارش به آنها میپردازند. یك مدل ریاضی چند هدفه فازي را (2015 Moghaddam, ( براي شناسایی بهترین تامين کنندگان و پيدا کردن تعداد بهينه سفارش به آنها در یك شبکه لجستيك معکوس توسعه داد. او بهمنظور جلوگيري از وزندهی ذهنی تصميمگيرندگان در هنگام 63 حل مدل چندهدفه شبيه سازي مونت کارلو یکپارچه شده با برنامهریزي آرمانی فازي را براي تعي ني کل مجموعهي راه حل هاي پارتو بهينه مدل پيشنهادي توسعه نمود. در تحقيقات صورت گرفته توسط (2015 Mansouri, ( Torabi, Baghersad, & یك مدل برنامهریزي احتمالی دو مرحلهاي به منظور انتخاب تأمينکنندگان کاال و تخصيص سفارش به آنها تحت ریسكه يا عمليا یت و اختالل پيشنهاد و یك مدل پنج مرحلهاي بهمنظور حل این مدل پيشنهادي ارائه میگردد. در مقاله ارائه شده توسط (2006 Sajadieh, ( Shikh یك سيستم موجودي دو منبعی با تقاضاي ثابت و زمانهاي تحویل 64 احتمالی با توابع توزیع نمایی در نظرگرفته شده است و یك مدل مقدار سفارش اقتصادي ارائه میگردد. قيمت و ميانگين زمان تحویل محصوالت باتوجه به مقدار سفارش تغيير مینماید. سفارشدهی به تأمينکنندگان بهصورت همزمان و هنگامیکه سطح موجودي به نقطه سفارش رسيده باشد انجام میگيرد. هدف پژوهش تعيين مقادیر بهينه نقطه و حجم سفارش و نسبت تقسيم سفارش بين دو تأمينکننده میباشد بهطوريکه ميانگين هزینهي کل در واحد زمان حداقل گردد. تابع هزینه کل از چهار بخش هزینه خرید هزینه نگهداري موجودي هزینه سفارش دهی و هزینه کمبود محصوالت تشکيل شده است. بررسیهاي عددي بيانگر آن است که استفاده از دو تأمينکننده در مقایسه با حالت تك منبعی براي محدوده وسيعی از تغييرات پارامترها سبب صرفهجویی در هزینهها میگردد. عالوه بر این آناليز انجام شده بر روي پارامترهاي مدل بيانگر آن است که ميزان این صرفه 60 Multi Choice Goal Programming 61 All Or Nothing Assignment Method 62 Chance Constrained Optimization Algorithm 63 Monte Carlo Simulation 64 Economical Order Quantity

11 107 مسأله انتخاب تأمين کنندگان در حالت منبع یا یب چندگانه تحت محيط عدم قطعيت: مدل ها و رویکردهاي حل جوییها و همچنين نسبت شکست سفارش بين دو تأمينکننده میتوانند به قيمت کيفيت محصوالت و عدمقطعيت زمانهاي تحویل حساسيت باالیی داشته باشند و لذا در نظر نگرفتن این عامل ممکن است نتایج بهدست آمده را غير قابل استناد نماید. همچنين یافتههاي پژوهش نشان داد که استفاده از تأمينکننده ثانویه جهت شکست سفارش حتی در مواقعی که این تأمين کننده از قيمت باالتر کيفيت نامناسبتر و زمان تحویل طوالنیتري نسبت به تأمينکننده اول برخورداراست ممکن است مقرون به صرفه باشد به ویژه در شرایطی که هزینههاي نگهداري موجودي و کمبود درصد قابلتوجهی از هزینه کل را به خود اختصاص میدهند. حيدري و همکاران در تحقيقاتشان al. (2008) Hidayat et یك مدل برنامهریزي درجه دوم با تقاضاي احتمالی که قيمت هر واحد کاال یك تابع خطی از مقدار سفارش میباشد را براي منبعیابی چندگانهي چند کاالیی پيشنهاد نمودند. در مقالهي (2008) Baramichai, Zimmers, & Marangos تحت عنوان "مدل احتمالی براي انتخاب تأمينکنندگان و تخصيص سفارش: رویکرد پورتفوليو با استفاده از تکنيك گسترش عملکرد کيفی تکنيك تحليل سلسله مراتبی و یك مدل برنامهریزي ریاضی احتمالی" به مطالعهي منبعیابی چندگانهي چندکاالیی به همراه تخفيف پرداخته میشود. با استفاده از تکنيك گسترش عملکرد کيفی تکنيك تحليل سلسله مراتبی عملکرد چابکی تأمينکنندگان ارزیابی میگردد. سپس با ارائهي یك مدل برنامهریزي ریاضی احتمالی بهطوريکه تقاضا و قيمت احتمالی و هزینه کل مالکيت به عنوان تابع هدف میباشند مقدار بهينه سفارش تعيين میگردد. هزینه کل مالکيت با استفاده از تکنيك هزینهیابی بر مبناي فعاليت محاسبه میگردد. بهمنظور تسهيل در حل مدل برنامهریزي پيشنهادي از رویکرد تجزیه استفاده میگردد. همچنين بهمنظور اجراي رویکرد تجزیه توسعهي سناریوهایی بهمنظور نمایش قيمت و تقاضاي تصادفی ضروري است. بنابراین این سناریوها در فرم درخت سناریو سازماندهی میگردند. در تحقيقاتشان (2008) Sadeghi Moghadam, Afsar, & Sohrabi از تکنيك آناليز اجزاء اصلی بهمنظور کاهش تعداد متغيرهاي مؤثر بر پيشبينی تقاضا بهره بردند. سپس از شبکه عصبی فازي به منظور پيشبينی تقاضا استفاده کردند. یك مدل برنامهریزي غيرخطی عدد صحيح مختلط چندکاالیی براي تخصيص ارائه نمودند. آنگاه با استفاده از الگوریتم ژنتيك آنراحل نمودند. یك الگوریتم ترکيبی مانند الگوریتم الکترومغنطيس بهمنظور انتخاب تأمينکنندگان و تخصيص سفارش براي چندین کاال توسط (2010) Mirabi, Fatemi Ghomi, & Jolai پيشنهاد داده شده است. آنها ابتدا یك مدل برنامهریزي خطی عددصحيح احتمالی ارائه نمودند. سپس یك الگوریتم ترکيبی مانند الگوریتم الکترو مغنطيس بهمنظور رفع مشکل حل مدل برنامهریزي پيشنهادي پيشنهاد نمودند. از آنجاییکه تخصيص سفارش به تأمينکنندگان یك موضوع مهم در زنجيره تأمين است بنابراین Haleh, & Hamidi )2011( یك مسأله منبعیابی چندگانه چندکاالیی تحت محيط فازي را در تحقيقاتشان مد نظر قراردادند. بدین منظور آنها یك مدل برنامهریزي خطی چندهدفه فازي را ارائه نمودند. از آنجایی که این مدل یك مدل غيرقطعی است به منظور تسهيل در حل این مدل از تکنيك غيرفازيسازي و مدل مجموع وزن داده شده استفاده گردید. آنها از تکنيك تحليل سلسله مراتبی بهبود یافته با تئوري مجموعههاي تقریبی براي تعيين وزن اهداف استفاده نمودند. پژوهشی توسط al. (2011) Jafari Songhori et بر روي منبعیابی چندگانه به همراه استراتژي انتخاب گزینهي حمل و نقل مناسب را انجام گرفت. آنها با ارائهي یك مدل برنامهریزي خطی مختلط عدد صحيح چند هدفه با توابع هدف مينيممسازي هزینه کل و ماکزیممسازي کارایی کل با زمان تحویل احتمالی به تخصيص سفارش به تأمينکنندگان پرداختند. کارایی تأمين کنندگان و استراتژيهاي حمل و نقل با استفاده از تکنيك تحليل پوششی دادهها با وروديهاي ميانگين زمان تحویل و واریانس زمان تحویل و خروجی امتياز کيفيت تأمينکننده محاسبه گردید. یك مسأله انتخاب تأمينکننده استوار در شرایط عدم اطمينان در زنجيره تأمين ایران خودرو توسط al. (2011) Rabieh et 65 بررسی گردید و براي مدیریت عدم اطمينان از رویکرد برنامهریزي استوار استفاده شد. با توجه به تعداد باالي قطعات هرخودرو 65 Robust Programming

12 مجله مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسالمی واحد سنندج سال نهم / شماره / 29 پایيز قطعات ارزشمند براي بررسی انتخاب گردید و مدل تأمين این قطعات در قالب یك مدل برنامهریزي خطی عددصحيح مختلط چندهدفه )کمينهکردن توقف خط توليد دراثر عملکردتأمينکنندگان کمينهکردن شکایت خط توليد از قطعات تأمين کنندگان کمينهکردن قطعات معيوب تأمينکنندگان بيشينهکردن تحویل به موقع و هزینه کل تأمين قطعات( طراحی شد. آنها براي مسأله مورد بررسی یك مدل برنامهریزي آرمانی نيز ارائه نمودند. با توجه به عدماطمينان حاکم بر برخی پارامترهاي مدل پارامترهاي هزینهي حمل و نقل و ظرفيت تأمينکننده متغيري تصادفی در نظرگرفته شدند. براي رفع نگرانی در مورد این نوع پارامترها بهکمك تکنيكهاي موجود مدل برنامهریزي آرمانی به مدلی استوار تبدیل شد تا پاسخ هاي آن قابل اتکاء باشد. در پایان براي ارزیابی صحت عملکرد مدل و بررسی کيفيت جوابها از تکنيك شبيهسازي استفاده شد. براي تبدیل مدل به همتاي استوار از مدل (2004) Bertsimas, & Sim استفاده گردید. در این تحقيق از تکنيك تحليل سلسله مراتبی براي تعيين اولویت اهداف استفاده شد. در تحقيق (2011) Rabieh, & Esmailian در واحد آگلومراسيون شرکت سهامی ذوب آهن ابتدا با استفاده از روشهاي اي بی سی و مطلوب اساسی حياتی به طبقه بندي موجوديها )مواد اوليه مورد نياز( پرداخته شد. سپس با استفاده از یك مدل غيرخطی صفر و یك مختلط فازي به تعيين مقدار سفارش بهينه به تأمينکنندگان پرداختند. بهمنظور حل این مدل پيشنهادي 68 فازي از مفهوم برش آلفا استفاده نمودند به طوري که ابتدا اعداد فازي مثلثی با استفاده از برش آلفا به یك عدد فازي بازهاي تبدیل میگردند سپس با جایگزین نمودن همزمان حدود باال و پایين پارامترهاي تبدیل یافته در تابع هدف و محدودیتها مدل اوليه پيشنهادي به یك مدل دوهدفه قطعی تبدیل گردیده است. حال این مدل دوهدفه قطعی معادل با استفاده از مدل )1997( Zimmermann حل میگردد. بر مبناي کارهاي انجام شده توسط )1983( Kraljic و Razmi, & Keramati )2005( Razmi, & Karbasian (2011) دو مدل چند محصولی جهت انتخاب تأمينکنندگان و تخصيص سفارش مبتنی بر مشخصات اقالم اهرمی را ارائه می نمایند. اولين مدل یك مدل برنامهریزي خطی صفر و یك مختلط است که به محدودیتهاي زمانهاي تحویل کيفيت تقاضا ظرفيتهاي محدود تأمينکنندگان و همينطور بودجه محدود خریداران در حالت قطعيت توجه دارد و براي حل این مدل از برنامهریزي آرمانی بهره گرفته شده است. مدل دوم توجه به عدم قطعيت نموده و لذا در آن نرخ کيفيت و زمانهاي تحویل از توزیع نرمال تبعيت میکنند. در این مدل نيز یك مدل برنامهریزي خطی عدد صحيح ارائه شد و به منظور تسهيل در حل آن از برنامهریزي محدودیت شانسی استفاده گردید. براي هر دو مدل مثالی عددي ارائه شد و عالوه بر حل آنها تحليل حساسيت نيز ارائه گردید. همچنين نشان داده شد هر دو مدل یك سري برتري هایی بر یکدیگر دارند. همچنين (2011) Rezaei, & Davoodi دو مدل چند هدفهي مختلط عدد صحيح غيرخطی را براي مسأله منبعیابی چندگانه و چند کاالیی ارائه نمودند. هر مدل بر اساس سه تابع هدف )اهداف: هزینه )شامل: خرید نگهداري سفارشدهی و حمل و نقل( کيفيت و سطح خدمات( و مجموعهاي از محدودیتها ساخته شدهاند. هزینهي سفارشدهی به عنوان تابع وابسته به فراوانی سفارش در حالیکه کيفيت و سطح خدمات به عنوان توابع وابسته به زمان دیده میشود. مدل اول براي مسأله در شرایطیکه کمبود مجاز نمیباشد درحالیکه مدل دوم براي مسأله در شرایطیکه کمبود و برگشت سفارش مجاز میباشد. آنها یك الگوریتم ژنتيك را در یك رویکرد نوآورانه براي حل مدلها بهکار میبرند. از یك مدل برنامهریزي خطی صفر و یك مختلط با تقاضاي احتمالی نرمال و تاپسيس فازي به منظور تدارک چندین کاال توسط( 2011 ) Kara بهره گرفته شده است. با استفاده تاپسيس فازي تأمين کنندگان با صالحيت انتخاب شدند. سپس از مدل برنامهریزي احتمالی دو مرحلهاي به منظور حل مدل مدل برنامهریزي خطی صفر و یك مختلط پيشنهادي استفاده می گردد. همچنين تخفيف نيز در مدل در نظر گرفته شده است. 66 ABC 67 Vital Essential Desirable 68 α cut

13 109 مسأله انتخاب تأمين کنندگان در حالت منبع یا یب چندگانه تحت محيط عدم قطعيت: مدل ها و رویکردهاي حل 69 درسال 2012 Kenarroudi یك روش تحليل سلسله مراتبی فازي با درنظرگرفتن منافع فرصتها هزینهها و ریسكها به منظور رتبهبندي تأمينکنندگان ارائه داد. یك مدل برنامهریزي عددصحيح مختلط چندهدفه به همراه تخفيف براي تخصيص سفارش چندین کاال پيشنهاد نمود. سپس از تکنيك حداکثر حداقل ارائه شده توسط )1997( Zimmermann براي حل مدل بهره برد. یك مدل برنامهریزي غيرخطی که در نظر میگيرد سيستمهاي موجودي تك کاالیی چندین تأمينکننده را با زمان تحویل و نرخ ورود تقاضاي تصادفی را (2013) Abginehchia, Zanjirani Farahanib, & Rezapour ارائه نمودند. سياست مرور دائم موجودي )Q r(, در مدل در نظر گرفته میشود و برگشت سفارش در صورت کمبود مجاز میباشد. این مسأله تعيين میکند سطح سفارش مجدد و مقدار سفارش به تأمينکنندگان بهطوري که هزینه کل مورد انتظار براي هر واحد زمانی که شامل هزینه تدارک هزینه سفارشدهی هزینه حمل ونقل هزینه نگهداري موجودي و هزینه کمبود حداقل گردد. همچنين محققان مزایاي مدل پيشنهادي را در مقایسه با مدل هاي مربوطه در ادبيات نشان می دهند. آنها از یك روال معمول جستجوي عددي بر 70 پایه الگوریتم برنامهریزي درجه دوم ترتيبی براي حل مدل پيشنهادي استفاده نمودند. در تحقيقات انجام شده توسط )2013( Assadipour, & Razmi یك مدل برنامهریزي خطی صفر ویك مختلط چندهدفه فازي براي انتخاب تأمينکنندگان و تخصيص سفارش به آنها براي چندین محصول در کارخانه خودروسازي ایران خودرو پيشنهاد شده است. آنها بهمنظور آسانسازي حل این مدل برنامهریزي پيشنهادي یك تکنيك دو مرحلهاي ارائه داند. در مرحلۀ اول با استفاده از تکنيك )1992( Lai, & Hwang و روش ميانگين وزن داده شده این مدل به یك مدل قطعی تبدیل می گردد. ازآنجایی که مدل بهدست آمده در مرحله اول همچنان چندهدفه میباشد بنابراین در مرحله دوم با استفاده از تکنيك ارائه شده توسط )2008( Torabi, & Hassini و الگوریتم بهينهسازي ازدحام ذرات این مدل حل میگردد. در سال (2015 Fazli, (Eydi and با ارائه یك مدل برنامهریزي صفر و یك مختلط غيرخطی دو هدفه به تخصيص سفارش به تأمينکنندگان میپردازند. آنها ارزش زمانی پول و تخفيف را در مدلشان لحاظ نمودند. هزینه متغير و ثابت حمل و نقل و تقاضا پارامترهاي احتمالی هزینه سفارشدهی و قيمت خرید به صورت فازي مثلثی و در صد دیرکرد تحویل به صورت احتمالی فازي بازهاي میباشد در نظر گرفته شد. بهمنظور حل این مدل پيشنهادي دو رویکرد حل پيشنهاد گردید. در رویکرد حل اول با 71 استفاده از تکنيك واریانس برنامهریزي محدودیت شانسی و مدلهاي ارائه شده توسط Abbasi Molai and Khorram )2007( و )2013( Arikan مدل حل میگردد. در رویکردحل دوم با استفاده از تکنيك واریانس برنامهریزي محدودیت شانسی و مدلهاي ارائه شده توسط al. )2007( Senguptet و )2013( Arikan مدل حل میگردد. یافتهها برروي یك مثال عددي نشان داد که رویکرد 2 بيشتر از استراتژي تخفيف استفاده نموده اما رویکرد اول نتيجه بهتري در بردارد. پژوهشی توسط فاضلی )2013 )Fazeli, بر روي مسأله انتخاب تأمينکنندگان با درنظرگرفتن همزمان منافع خریدار و تأمين کنندگان تحت شرایط عدمقطعيت صورت گرفت. این مسأله شامل سه مرحله میباشد: مرحله اول: تعيين صالحيت اوليهي تأمينکنندگان بألقوه و انتخاب تأمينکنندگان با صالحيت. مرحله دوم: رتبهبندي تأمينکنندگان با صالحيت. مرحله سوم : تعيين مقدار سفارش به هر یك از تأمينکنندگان با صالحيت. در هردو مرحله اول و دوم یك تکنيك تلفيقی بر اساس تکنيك تحليل پوششی دادهها ارائه میگردد. در این پژوهش سعی گردیده است بهمنظور تعيين صالحيت اوليهي تأمينکنندگان بألقوه و انتخاب تأمينکنندگان با صالحيت از تکنيك تحليل پوششی دادهها آناليز تشخيص بهطوريکه طبقهبندي اوليهي آن با استفاده از تکنيك تلفيقی تحليل پوششی دادهها با مقایسات زوجی آناليز اجزاء اصلی اصالح یافته صورت میگيرد و براي رتبهبندي تأمينکنندگان با صالحيت از مدل UTASTAR که رتبهبندي اوليهي آن با استفاده از تکنيك تلفيقی پروفایل کارایی ورودي 72 اصالح یافته آناليز اجزاء اصلی اصالح یافته تحليل پوششی دادهها / تاپسيس انجام میگردد استفاده گردد. نهایتا یك 69 Benefits, Opportunities, Costs and Risk 70 Numerical Search Routine Based on the Sequential Quadratic Programming Algorithm 71 Variance Model 72 Improved Input Efficiency Profiling Improved Principal Components Analysis Data Envelopment Analysis / Technique for the Order Preference by Similarity to Ideal Solution

14 مجله مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسالمی واحد سنندج سال نهم / شماره / 29 پایيز مدل برنامهریزي غير خطی صفر و یك مختلط چندهدفه تحت عدمقطعيت با درنظرگرفتن ارزش زمانی پول تورم حالتهاي مختلف حمل و نقل و منافع تأمينکنندگان بههمراه استراتژي قيمتگذاري بهمنظور تخصيص سفارش فرموله گردید. این مدل برنامهریزي به یك مدل معادل قطعی تكهدفه با استفاده از ترکيب تکنيكهاي ارزش مورد انتظار مدل ارائه شده توسط 74 Khorram, 2007 )Abbasi Molai, & ارزش مورد انتظار واریانس برنامهریزي محدودیت شانسی و الپی متریك با تلفيق نرم بينهایت و یك تبدیل میگردد. سپس بهمنظور حل این مدل معادل از سه الگوریتم حل پيشنهادي ) الگوریتم فرا ابتکار بهينهسازي فاخته 2. الگوریتم فرا ابتکار رقابت استعماري 3. الگوریتم ترکيبی رقابت استعماري بهينه سازي فاخته( و نرمافزار لينگو استفاده گردید. نهایتا یك مسألۀ نمونه به همراه برخی آزمونهاي آماري و تحليل حساسيت براي ارزیابی و بررسی مدل برنامهریزي پيشنهادي بررسی شد. یافتههاي پژوهش نشان داد الگوریتم ترکيبی رقابت استعماري فاخته نتيجه بهتري در بردارد و نرم افزار لينگو عملکرد ضعيفتري نسبت به سه الگوریتم حل دارد. همچنين ماهيت پارامترهاي مدل برنامهریزي به صورت قطعی احتمالی احتمالی فازي بازهاي فازي بازهاي احتمالی و بازهاي فازي می باشند. 77 یك مسأله انتخاب تأمينکنندگان و تخصيص سفارش در یك سيستم چند ردهاي با تقاضاي احتمالی را Guo, & Li ( 2014 )مورد مطالعه قرار میدهد. ظرفيت هزینه سفارشدهی قيمت خرید هزینه نگهداري و هزینه برگشت سفارش به عتوان معيارهایی براي انتخاب تأمينکنندگان در نظر گرفته میشود. یك مدل برنامهریزي غيرخطی عدد صحيح مختلط براي انتخاب بهترین تأمينکنندگان و تعيين استراتژي موجودي بهينه که هماهنگ میسازد سطح موجودي بين هر رده از سيستم را بهطوري که سود مورد انتظار کل حداکثر گردد پيشنهاد گردید. در این مدل یك سيستم مرور دائم موجودي( Q r( موجودي در نظر گرفته شده است و به منظور حل مدل پيشنهادي این مدل به دو زیر مدل تجزیه میگردد. در سال 2015 al. Azizi et با توجه به اهميت انتخاب تأمين کنندگان مناسب به ارائهي مدلی در این حوزه پرداختند. آنها ابتدا با استفاده از تکنيكه يا تحليل سلسه مراتبی و تابع زیان تاگوچی به تعي ني تأمين کنندگان صالحيتدار پرداختند. سپس با استفاده از یك مدل برنامهریزي چند هدفه فازي صفر و یك مختلط چند کاالیی تخصيص سفارش به تأمين کنندگان صالحيتدار صورت میپذیرد. بهمنظور حل این مدل ریاضی از تکنيك مجموع وزن داده شده و یك تکنيك دي فازي سازي )ميانگين موزون( استفاده گردید. در جدول )3( برخی تحقيقات انجام شده در زمينهي مسأله انتخاب تأمينکنندگان درحالت منبعیابی چندگانه تحت عدمقطعيت با ذکر برخی شرایط مسأله مورد پژوهش به اختصار ارائه گردیده است. همچنين مقاالت زیر نيز مسأله منبعیابی چندگانه را تحت عدم قطعيت بررسی نمودهاند: Ryu, & Lee (2003), Velarde, & Laguna (2004), Jadidi (2009), Hassanzadeh Amin, Razmi & Zhang(2011), Lin (2012), Amorim et al. (2014), Hammami, Temponi, & Yannick (2014), Jadidi, Cavalieri, & Zolfaghari (2014), Jadidi, Zolfaghari, & Cavalieri (2014), Kar (2014). 2 مواد و روشها با توجه به اهميت مسأله انتخاب تأمينکنندگان طيف گستردهاي از تکنيكها توسط محققين متعددي پيشنهاد شده است. ازاین رو با مرور ادبيات مسأله مورد بحث برخی تکنيكهاي ارائه شده براي هر مرحله از فرآیند انتخاب تأمينکنندگان بهصورت زیر بيان میگردد: مرحله 1 تعریف مسأله: روشهاي تصميمگيري در تعریف مسأله روشهایی هستند که به تصميمگيرنده کمك میکند تا بتواند براي رسيدن به نيازهایش سئواالت دقيقی را طرح کند. سپس با این سئواالت مشخص میشود که تصميمگيرنده نهایتا به کجا خواهد رسيد و چرا باید براي رسيدن به هدف بهترین روشهاي انتخاب تأمينکننده )یا تأمينکنندگان( را برگزید.(Chahar 73 Mixed Zero and One Multi Objective NonLinear Programming 74 Expected Value Variance Model 75 Cuckoo Optimization Algorithm 76 Imperialist Competitve Algorithm 77 Multi Echelon

15 111 مسأله انتخاب تأمين کنندگان در حالت منبع یا یب چندگانه تحت محيط عدم قطعيت: مدل ها و رویکردهاي حل (1999 Sahraeian,, Soughiبهطور & کلی اکثریت ابزارهاي تصميمگيري براي تعریف مسأله روشهاي کيفی )شامل 78 ابزارهایی براي مشاهده و تحليل درک تصميمگيرندگان از موقعيت یك مسأله و ابزارهایی براي طوفان ذهنی دربارهي راهحل هاي ممکن( هستندکه به تصميمگيرندگان بهمنظور شناسایی کردن نياز تصميم به صورت دقيق و گزینههایی که به نظر میرسد در دسترس میباشند کمك میکنند )2007 al.,.)aissaoui et مرحله 2 تعيين معيارهاي ارزیابی تأمينکنندگان: در ادبيات موضوع براي روشهایی با هدف شناسایی بهترین معيار براي انتخاب تأمينکنندگان نمونههاي نسبتا کمی وجود دارد. برخی از تکنيكهاي تحقيق در عمليات مانند: تئوري مجموعههاي تقریبی طوفانی ذهنی )2001 al., )De boer et رویکردهاي نوینی مانند: هزینهیابی بر مبناي هدف هزینهیابی کایزن هزینهیابی بر مبناي فعاليت کارت امتيازي متوازن (2011 Hsani, (Shahroodi, & Tadris و همچنين برنامه ریزي صفر و یك شاخص چابکی فازي تئوري دمپستر شافر )2011 Barnes, )Wu, & و... به عنوان تکنيكهاي مناسب براي شناسایی و انتخاب معيار ارائه شدهاند. صرفنظر از تکنيك استفاده شده فرمولهسازي معيار انتخاب تأمينکننده بر فعاليتهایی از قبيل: مدیریت موجودي برنامهریزي وکنترل توليد الزامات جریان وجوه نقد و کيفيت محصول نيز اثر میگذارند )1983.)Narasimhan, بنابراین چنين تصميمی باید تحت توافق یك گروه تصميمگيرندگان از بخشهاي مختلف با نقطه نظرات مختلف انجام شود 2003) al.,.(dyer, & Forman,1992; Mobolurin, 1995; Benyoucef et جدول شماره )3(: خالصهاي از تحقيقات انجام شده در زمينهي منبعیابی چندگانه تحت عدمقطعيت مرجع چند تخفيف تك دوره تکنيكها کاالیی اي Chaudhry, Lei, & He (2006) مدل برنامهریزي خطی احتمالی مدل برنامهریزي محدودیت شانسی و الگوریتم ژنتيك Erdem, Fadilog lu, & Özekici (2006) مدل مقدار سفارش اقتصادي احتمالی Torres, & Mahmood درخت تصميمگيري مدل برنامهریزي غيرخطی صفر و یك مختلط احتمالی (2006) Burke, Carrillo, & Vakharia (2007) Liao, & Rittscher (2007) مدل برنامهریزي چندهدفه غيرخطی عددصحيح مختلط احتمالی الگوریتم ژنتيك مدل برنامهریزي خطی چندهدفهي عدد صحيح فازي و مدل Zimmermann )1997( مدل برنامهریزي محدودیت شانسی تکنيك تحليل پوششی دادهها مدل برنامه ریزي چندهدفهي خطی صفر و یك مختلط احتمالی رویکرد مجموع محدب 87 موزون و شبيهسازي مونت کارلو مدل برنامهریزي خطی چندهدفهي عددصحيح مختلط فازي و مدل مجموع وزن داده شده مدل برنامهریزي غيرخطی احتمالی تکنيك ارزش مورد انتظار مدل حداکثر شانس مدل آلفا حداکثر هزینه تکنيك ارائه شده توسط Liu Hong, & Zhuangpin (2008) Wu, & Olson (2008) Amid, Ghodsypour, & O Brien (2009) Liu (2010b) 78 Brainstorming 79 Rough Sets Theory 80 Based Objective Costing 81 Kaizen Costing 82 Based Activity Costing 83 Balanced Scorecard 84 Zero and One Programming 85 Fuzzy Agility Index 86 Shafer Dempster Theory 87 Weighted Convex Sum 88 Chance Maximization Model

16 مجله مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسالمی واحد سنندج سال نهم / شماره / 29 پایيز Jolai et al. (2011) Sawik (2011) Shaw et al. (2012) Senyigit (2013) Sharafi Masouleh (2013) Yin, & Tatsushi (2014) (2010a) الگوریتم هوشمند ترکيبی که الگوریتم ژنتيك را با شبيهسازي غيرقطعی ترکيب میکند. تحليل سلسله مراتبی تاپسيس فازي اصالحیافته مدل برنامهریزي چندهدفهي خطی عددصحيح مختلط و برنامهریز ي آرمانی مدل برنامهریزي عدد صحيح مختلط تك هدفه مدل برنامهریزي عدد صحيح مختلط دو هدفه و تکنيك مجموع وزن داده شده 90 تکنيك تحليل سلسله مراتبی با تکنيك آناليز توسعه ارائه شده توسط Chang )1996( مدل برنامهریزي چندهدفهي خطی عدد صحيح فازي و مدل مجموع وزن داده شده مدل برنامهریزي خطی عددصحيح مختلط احتمالی الگوریتم هيورستيك تاپسيس فازي مدل برنامهریزي خطی چندهدفه و مدل مجموع وزن داده شده 91 مدل برنامهریزي خطی احتمالی و بازي استکلبرگ مرحله 3 تعيين صالحيت اوليهي تأمينکنندگان: روشهاي مورد استفاده براي تعيين صالحيت اوليهي تأمينکنندگان بألقوه را میتوان به شرح زیر طبقهبندي نمود 2011) Barnes, (De boer et al., 2001; Aissaoui et al., 2007; Wu, & : مدلهاي طبقهبندي 2. مدلهاي تحليل پوششی دادهها 3. تکنيك رضایتبخشی شمول 4. تکنيك لکسيکوگرافی 5. تکنيك آناليزخوشهبندي 6. مدلهاي هوش مصنوعی )مانند تکنيكهاي: شبکه عصبی استدالل 99 مبتنی بر مورد سيستم خبره و...(. مرحله 4 انتخاب نهایی تأمينکننده )تأمينکنندگان(: رویکردهاي حل براي مرحله انتخاب نهایی تأمينکننده یا تأمين کنندگان را میتوان بهصورت زیردستهبندي کرد 2010; Dorri, (De boer et al., 2001; Bagherzadeh Azar, & :Wu, & Barnes, 2011) مدلهاي وزنی خطی : این مدلها شامل روشهایی همچون: خانواده الکتر تحليل سلسله مراتبی تئوري مطلوبيت 102 چند شاخصه و... هستند. 2. مدلهاي برنامهریزي ریاضی: بر اساس تعداد توابع هدف میتوانند به دو گروه تقسيم گردند: الف. برنامهریزي ریاضی تك هدفه ب. برنامهریزي ریاضی چندهدفه مدلهاي برنامهریزي ریاضی شامل روشهایی همچون: بهينهسازي تحليل پوششی دادهها تئوري بازيها قيمت 105 گذاري و... هستند. همچنين تکنيكهاي حل روش بهينهسازي را میتوان بهصورت زیرتقسيمبندي نمود: 89 α Cost Minimization Model 90 Extent Analysis Method 91 Stackelberg Game 92 Categorical Models 93 Data Envelopment Analysis Models 94 Conjunctive Satisfying Method 95 Lexicographi Method 96 Cluster Analysis 97 Artificial Intelligence Models 98 Neural Network 99 Case Based Reasoning 100 Linear Weighting Model 101 Electre 102 Multi Attribute Utility Theory 103 Optimization 104 Game Theory 105 Pricing

17 113 مسأله انتخاب تأمين کنندگان در حالت منبع یا یب چندگانه تحت محيط عدم قطعيت: مدل ها و رویکردهاي حل الف. الگوریتمهاي دقيق : از روشهاي حل دقيق میتوان به روش صفحات برش شاخه و کران برنامهریزي 109 پویا و... اشاره کرد. همچنين میتوان از نرمافزارهاي تحقيق در عمليات براي حل آنها استفاده نمود ب. الگوریتمهاي ابتکاري : از روشهاي اصلی ابتکاري میتوان به روش تجزیه جستجوي سازنده جستجوي بهبودیافته و آزادسازي اشاره کرد ج. الگوریتمهاي فرا ابتکاري : برخی از تکنيكهاي فرا ابتکاري عبارتند از: کلونی مورچگان الگوریتم ژنتيك انجماد تدریجی جستجوي پراکنده جستجوي ممنوع و مدلهاي آماري: این مدلها شامل روشهایی همچون: داده کاوي آناليزخوشهبندي آناليز تشخيص آناليزفاکتور تابع زیان آمار چند متغيره شاخص قابليت فرآیند و... هستند مدلهاي هوش مصنوعی: این مدلها شامل روشهایی همچون: شبيهسازي استدالل موردگرا شبکه عصبی و... هستند مدلهاي کنترل موجودي دیگر روشها: مدلهاي کيفی )مانند: گسترش عملکرد کيفی و...( مدلهاي تفسيري )مانند: مدلسازي ساختارتفسيري و...( و مدلهاي مبتنی بر منطق فازي 8. مدلهاي ترکيبی: این مدلها ترکيبی از مدلهاي 7 دسته قبلی هستند. فنون حوزهي برنامهریزي ریاضی مانند: برنامهریزي خطی برنامهریزي عدد صحيح و برنامهریزي آرمانی به فنون سخت معروفند. هر چه در فنون برنامهریزي درجه إتکا به دستگاههاي پيچيده ریاضی و دادههاي عينی بيشتر باشد درجه سخت بودن فن بيشتر 128 خواهد شد. از طرفی فنونی نظير: تاپسيس الکتر و تخصيص خطی فنون نرم تصميمگيري محسوب میشوند. در این دسته از فنون درجه إتکا به دادههاي قطعی و عينی کمتر است. ورودي این دسته از فنون بهطور عمده قضاوتهاي ذهنی تصميم گيرندگان را تشکيل میدهد. بعالوه مرحله پردازش در این فنون کمتر به معادالت و دستگاههاي ریاضی متکی است Azar, 129 (2000(. براي منبعیابی چندگانه به دليل داشتن محدودیت باید از مدلهاي سخت و براي منبعیابی منفرد به دليل نداشتن 130 محدودیت باید از مدلهاي نرم استفاده کرد (2007 Rabieh,.)Esmailian, & 106 Exact Algorithm 107 Cutting Plans 108 Branch and Bound 109 Dynamic Programming 110 Heuristics Algorithm 111 Decomposition 112 Constructive Search 113 Improving Search 114 Relaxation 115 Meta Heuristics Algorithm 116 Ant Colony Optimization 117 Gentic Algorithm 118 Simulated Annealing 119 Scater Search 120 Tabu Search 121 Data Mining 122 Factor Analysis 123 Multivariate Satatistics 124 Process Capability Index 125 Simulation 126 Inventory Control Models 127 Quality Function Development 128 Linear Assignment 129 Hard Models 130 Soft Models